🐾 Welkom op de blog van Dog at Work! 🐶
Wat leuk dat je er bent! Op deze plek nemen we je mee in de wereld van honden, speuren, training én de bijzondere band tussen mens en hond. Of je nu nieuwsgierig bent naar hoe een hondenneus werkt, op zoek bent naar tips voor meer samenwerking, of gewoon wilt lezen over wat je hond allemaal in z’n mars heeft – je bent hier helemaal op je plek.
Bij Dog at Work geloven we dat leren leuk mag zijn – voor hond én mens. In onze blogs delen we inspirerende verhalen uit de praktijk, inzichten uit de kynologie, leuke weetjes en verdiepende artikelen over gedrag, neuswerk en holistische coaching.
Dus pak een kop thee (of koffie 😉), kruip lekker op de bank met je viervoeter aan je zijde, en laat je inspireren.
Heb je een vraag of een onderwerp waar je graag meer over wilt lezen? Laat het ons vooral weten – deze blog is er ook voor jou!
Welkom bij de roedel 💛
Liefs,
Danielle & het Dog at Work-team

06/27/2025

Dominantie bij honden: fabel of feit?

Waarom de dominante hond niet bestaat zoals we dachten

🐾 Inleiding: Een hardnekkige mythe

Misschien heb je het wel eens gehoord: “Hij probeert de baas te spelen” of “Je moet laten zien wie de leider is.” Deze uitspraken komen voort uit de zogenaamde dominantietheorie – een idee dat jarenlang leidend is geweest in de opvoeding van honden. Maar klopt deze theorie eigenlijk wel?

In deze blog duiken we in de oorsprong van de dominantietheorie, hoe die door wetenschappelijk onderzoek werd ontkracht, ontrafelen we fabels en misverstanden én leggen we uit wat het gedrag van honden wél betekent.
                          Foto: gelukkigehonden.nl

🔍 Wat is de dominantietheorie eigenlijk?

De dominantietheorie is ontstaan uit observaties van wolven in gevangenschap in de jaren ’40 en ’50, met name door onderzoeker Rudolf Schenkel. Hij zag dat wolven vaak vochten en rangorde moesten bepalen, en concludeerde dat er binnen een groep sprake is van een vaste hiërarchie, met een zogenaamde ‘alfa’ aan de top.

Dit werd vervolgens doorgetrokken naar honden: als je hond ongehoorzaam is, zou hij proberen om de ‘leider’ te worden. Veel opvoedmethodes baseerden zich jarenlang op deze overtuiging.

Maar hier zit een grote denkfout…

🔬 Hoe ontdekten we dat de dominantietheorie niet klopt?

In de jaren ’90 begon de bekende bioloog David Mech, die eerder nog had bijgedragen aan het verspreiden van de dominantietheorie, met langdurig veldonderzoek naar wilde wolven in hun natuurlijke omgeving. Wat hij ontdekte, veranderde alles.

In tegenstelling tot wat men dacht, leven wolven niet in constant conflict om de hoogste positie. Ze vormen familiegroepen waarin de ouders hun nakomelingen begeleiden – net als in een mensenfamilie. De ‘alfa’s’ zijn simpelweg vader en moeder, geen door strijd verkregen leiders.

David Mech erkende zijn eerdere vergissing en pleitte ervoor om de term ‘alfa’ niet meer te gebruiken. Hij gaf zelfs publiekelijk aan dat de dominante hiërarchie bij wolven in gevangenschap niet representatief is voor hun natuurlijke gedrag.

En honden dan? Die zijn geen wolven, maar hebben zich als soort heel anders ontwikkeld. Ze leven niet vanzelfsprekend in roedels met een vast rangorde-systeem. In plaats daarvan vertonen ze contextafhankelijk gedrag dat beïnvloed wordt door leerervaringen, emoties en de interactie met hun omgeving.

❌ Fabels over dominantie – en waarom ze niet kloppen

1. “Dominantie is een karaktereigenschap”

Fabel. Dominantie is geen karaktertrek, maar situatiegebonden gedrag.
Een hond kan zich in de ene situatie zelfverzekerd of ‘dominant’ opstellen, en in een andere juist afwachtend of onderdanig. Het gedrag wordt beïnvloed door spanning, zelfvertrouwen, eerdere ervaringen en de context.

Voorbeeld: Een hond die op de bank springt of voor je uitloopt, probeert niet ‘boven jou te staan’ – hij zoekt comfort of is simpelweg enthousiast.

2. “Mijn hond wil de baas zijn over mij”

Fabel. Gedrag zoals trekken aan de lijn, opspringen of blaffen wordt vaak uitgelegd als een poging om de ‘leider’ te worden. In werkelijkheid gaat het meestal om:

Opwinding of frustratie

Onvoldoende sturing of training

Verwarring over wat er van hem verwacht wordt

Honden streven niet naar macht over mensen. Ze zoeken duidelijkheid, veiligheid en verbinding.

Voorbeeld: Een hond die tegen je opspringt als je thuiskomt, wil niet domineren – hij is blij en weet nog niet dat vier poten op de grond wenselijker is.

3. “Honden leven in roedels met een vaste rangorde, net als wolven”

Fabel. Het idee van de strikte roedelhiërarchie is achterhaald. In huis leven honden niet in een klassieke ‘roedel’, en ze organiseren zich niet zoals wilde wolven dat zouden doen.
Er kan best spanning ontstaan tussen honden in huis, vooral rondom voer of aandacht, maar dat is sociale communicatie, geen strijd om dominantie.

Voorbeeld: Als de ene hond altijd als eerste een speeltje pakt, betekent dat niet dat hij ‘de leider’ is. Misschien is hij gewoon brutaler, of de ander vindt het prima zo.

4. “Dominantie moet je onderdrukken met harde hand”

Fabel. Deze gedachte heeft geleid tot harde trainingsmethodes: alpha rolls, fysieke correcties en het negeren van stresssignalen. Maar in werkelijkheid werkt dit vaak averechts.
Onderdrukking vergroot de stress en onzekerheid bij honden, en dat kan juist leiden tot vermijdingsgedrag of agressie. Een hond leert het meest van veiligheid, vertrouwen en voorspelbaarheid.

Voorbeeld: Een hond die gromt als je te dicht bij zijn voer komt, probeert je niet uit te dagen. Hij zegt: “ik voel me niet veilig.” Als je dit respecteert én traint, voorkom je dat hij moet gaan bijten.

✅ Wat wél klopt – en wat honden écht nodig hebben

Hoewel de dominante leiderschapsstijl niet werkt, betekent dat niet dat honden geen grenzen of structuur nodig hebben. Integendeel: honden hebben behoefte aan duidelijke begeleiding van iemand bij wie ze zich veilig voelen. Geen ‘baas’, maar een stabiele, betrouwbare partner.

Wat honden écht nodig hebben:

🧭 Richting en begeleiding, zonder dwang

🤝 Samenwerking in plaats van controle

💬 Heldere, vriendelijke communicatie

🧠 Mentale uitdaging, passend bij het individu

💖 Een veilige relatie, gebaseerd op vertrouwen

En dat is precies waar ik me als kynologisch instructeur voor inzet.

Ik geef mijn trainingen volgens positieve en moderne methodes – altijd met oog voor de hele combinatie: hond én mens. Gedrag komt nooit zomaar uit de lucht vallen. Soms is het een kwestie van training, maar soms ligt er iets diepers onder: onzekerheid bij de hond, spanning bij de eigenaar, of een mismatch in communicatie.

Daarom werk ik vanuit een holistische visie: ik kijk niet alleen naar het zichtbare gedrag, maar ook naar de emotionele laag eronder. Wat speelt er écht? Wat heeft jullie band nodig? Ik geef je niet alleen trainingstips, maar denk ook graag mee over de bredere context.

Mijn passie is om mensen en honden samen te laten groeien – met plezier, vertrouwen en verbinding als basis.

📞 Tot slot – vanuit mij als begeleider van mens én hond

De dominantietheorie mag dan wetenschappelijk achterhaald zijn, toch zie ik in de praktijk nog vaak dat mensen ermee worstelen. Niet omdat ze hun hond willen overheersen, maar omdat ze oprecht zoeken naar structuur en houvast.

Ik ben Danielle – kynologisch instructeur met een specialisatie in speuren, detectie en gehoorzaamheid. Maar bovenal ben ik iemand die kijkt naar de hele combinatie: mens én hond. Ik werk graag vanuit een holistische benadering, waarbij ik niet alleen kijk naar gedrag, maar ook naar gevoel, omgeving en interactie. Soms zit er namelijk iets achter het gedrag van een hond – en soms ook achter dat van zijn baasje.

In mijn lessen staat samenwerking centraal. Ik geloof niet in ‘de baas zijn’, maar in duidelijke communicatie, wederzijds respect en het bouwen aan een sterke, veilige band. Of je nu net begint met een pup, tegen opvoeduitdagingen aanloopt of nieuwsgierig bent naar speurwerk of Rally Obedience – je bent van harte welkom.

Samen ontdekken we wat jullie nodig hebben. Zodat jij en je hond niet tegenover elkaar komen te staan, maar mét elkaar kunnen groeien.